Tahran’da Sa’di-İ Şirazi ve Yunus Emre Programı
Doğu edebiyatı ve düşüncesinin iki büyük ismi olan Sa’di-i Şirazi ve Yunus Emre’yi anmak ve anlatmak adına Tahran Yunus Emre Türk Kültür Merkezi, Sa’di-i Şirazi Araştırmaları Enstitüsü ve İran’ın saygın yayın kuruluşlarından Şehr-i Kitap Yayıncılık işbirliğiyle Tahran ve Şiraz şehirlerinde, içerisinde konferans, söyleşi, ziyaret, anma ve gezi etkinliklerinin olduğu bir dizi program gerçekleştirildi.
Şiirin Topluma Etkisi: Sa’di-i Şirazi ve Yunus Emre Konferansı
Programın ilk ayağı 16-17 Nisan 2013 tarihlerinde Tahran’da Şehr-i Kitap Kültür Merkezi’nde yapılan konferansla başlamış oldu. “Şiirin Topluma Etkisi: Sa’di-i Şirazi ve Yunus Emre” ismini taşıyan konferansa İranlı 6 araştırmacının yanı sıra Türkiye’den Yrd. Doç. Dr. Mustafa Tatcı, Prof. Dr. Hicabi Kırlangıç, Prof. Dr. Mustafa Çiçekler ve Şair Mustafa Aydoğan konuşmacı olarak katıldılar.
İran ve Türk vatandaşları ile Tahran basınının ilgi gösterdiği ve birer gün olmak üzere iki oturumdan oluşan konferans, belgesel gösterimlerinin ardından Şehr-i Kitap Kültür Merkezi Müdürü Ali Asghar Muhammad Khani ve Sa’di-i Şirazi Araştırmaları Enstitüsü Başkanı Kurush Kemali’nin açış konuşmalarıyla başladı.
Mohammed Khani’nin, “Dost Sözünün Dansı-Sa’di ve Yunus Emre’ye Göre Dostluk” ile Dr. Ziya Movahhed’in “Dil Kurucu İki Şair” başlıklı tebliğlerini sunmalarından sonra Yunus Emre Müzik Grubu’nun Yunus Emre ve Sa’di-i Şirazi’nin şiirlerinden Farsça ve Türkçe olarak besteledikleri eserlerden oluşan küçük konseri gerçekleşti. Türk Tasavvuf musikisi formları ile İran Klasik musikisi formlarının birleştiği ve iki büyük şairin şiirlerinden can bulan eserler katılımcılar tarafından ilgiyle karşılandı.
Konserin ardından Yrd. Doç. Dr. Mustafa Tatcı, “Yunus Emre’nin Hayatı, Şahsiyeti ve Şiiri”; Dr. Tevfik Subhani, “Sa’di ve Fars Edebiyatından Yunus Emre’nin Aldığı Etki”; Prof. Dr. Mustafa Çiçekler ise “Sa’di ve Yunus Emre’nin Mirası: Hikmet” başlıklı tebliğlerini sundular. Soru-cevap bölümünün ardından konferansın ilk günü sona erdi.
Yunus Emre üzerine yoğun çalışmalarıyla bilinen Tatcı sunduğu tebliğ sonrasında TRT Türk’e verdiği röportajda şunları söyledi: “Yunus Emre bizim evde, çarşıda, pazarda günlük olarak kullandığımız Türkçemizi alıp kendi gönül dünyasında yoğurarak bir gönül dili, aşk dili, bir hak ve hakikat dili haline getiren büyük ustamız, dil virtüözümüzdür. Bir cümleyle anlatmaya kalkarsak Yunus, İslamın derinliği ve Türkçemizin de inceliğidir.
Konferansın ikinci ve son günü Dr. Hasan Enveri’nin, “Sa’di’nin Gülistan’ına Bir Bakış”; Şair Mustafa Aydoğan’ın, “Sa’di ve Yunus Emre’de Hakikati Kavrama Yöntemleri”, Dr. Nesrin Feghih Melek Merzban’ın, “Sa’di ve Yunus Emre’nin Şiirlerinde Hitap”, Prof. Dr. Hicabi Kırlangıç’ın “Sa’di ve Yunus Emre’nin Türk ve İran Edebiyatındaki Akisleri” ve Dr. Ferah Niyazkar’ın “Sa’di ve Yunus Emre’nin Sosyal Etkisi” başlıklı tebliğlerini sunmaları ve ardından konuşmacıların dinleyicilerin sorularına cevap vermeleriyle tamamlandı.
Konuşmacılarla Söyleşi
Şehr-i Kitap Kültür Merkezi’nde gerçekleşen konferansın ardından 18 Nisan 2013 tarihinde Tahran Yunus Emre Türk Kültür Merkezi’nde Türkiye’den gelen konuşmacılarla bir söyleşi gerçekleşti.
Kültür Merkezi öğrencilerinin yoğun ilgi gösterdiği söyleşi, araştırmacı-yazarların Doğu edebiyat ve düşünce geleneğine, Sa’di ve Yunus Emre’nin toplum üzerindeki etkilerine, Türk ve İran kültürünün birbiriyle olan akrabalıklarına dair yaptıkları sohbetin ardından soru-cevap şeklinde devam etti.
Kültür Merkezinin faaliyetleri hakkında beğenilerini dile getiren konuşmacılar, iki kadim kültürün buluşmaları adına ve gerek klasik gerekse modern edebiyatın birbirine aktarımı hususunda Türkçe kursları öğrencilerine de iş düştüğünü belirttiler.
Söyleşi sonrasında Tahran YETKM’in 1. yıl kutlama programında açılışı yapılan Yunus Emre Sanat Galerisi’nde ebru ve tezhip kursları öğrencilerinin çalışmalarından oluşan sergiyi gezen konuşmacılar, Türk ve İslam sanatlarının bu galeride yapılacak sergilerle daha canlı tutulabileceğini vurguladılar.
Anma Programı ve Sa’di Konferansı
Sa’di-i Şirazi ve Yunus Emre programı Tahran’da yapılan konferans, söyleşi ve ziyaretlerin ardından Şiraz ayağıyla devam etti.
Şiraz’da Sa’di-i Şirazi Araştırmaları Enstitüsü’nin karşıladığı Türk ve İranlı araştırmacılar ile Şehr-i Kitap Yayıncılık ve Tahran Yunus Emre Türk Kültür Merkezi çalışanlarından oluşan heyet, Sa’di’yi Anma Programı öncesinde Hafız’ın kabrini ziyaret etti.
Yahya Kemal Beyatlı’nın Hafız için yazdığı “Rindlerin Ölümü”nün, Yunus Emre’nin “İşitin Ey Yarenler”inin, Hafız’ın gazellerinin okunduğu ziyarette ayrıca “Rindlerin Ölümü” şiirinin Türkçe ve Farsça olarak birer levhasının yaptırılıp asılacağının da sözü yetkililer tarafından verildi.
Sa’di Haftası etkinlikleri çerçevesinde Sa’di’nin kabrinde yapılan anma programına Cumhurbaşkanlığı’nın özel davetlisi olarak giden heyet Sa’di’nin hayatı, şiiri ve düşüncesi üzerine yapılan konuşmaları dinledi. Cumhurbaşkanı 1. Yardımcısı Muhammed Reza Rahimi‘nin ve yaklaşık 20 ülke büyükelçisinin de katıldığı program konserlerle devam etti. Anma programının en ilgi çeken yanı ise İranlı ünlü sanatçı Salar Aghili’nin yönetiminde çıkan Raz u Niyaz Müzik Grubu’nun konseriydi.
Şiraz ayağının ikinci gününde Milli ve Yazma Eserler Kütüphanesi’nde Sa’di’yi Anma Etkinlikleri kapsamında biri sabah ve biri öğleden sonra olmak üzere iki oturumdan oluşan bir konferans gerçekleşti.
Birinci oturuma Şehr-i Kitap Kültür Merkezi Müdürü Khani’yle birlikte başkanlık eden Tahran YETKM Müdürü M. Emin Aslan yaptığı açış konuşmasında, Yunus Emre Enstitüsü’nden, Enstitü’ye bağlı Kültür Merkezlerinden ve dünya çapında yapılan çeşitli faaliyetlerden bahsettikten sonra, Türkiye’deki Sa’di çalışmalarına ve Fars edebiyatından Türkçeye çevrilen eserlere dair bilgiler verdi.
Sa’di-i Şirazi Araştırmaları Enstitüsü Başkanı Kurush Kemali’nin “Sa’di’nin Günümüze Bakan Yönü” isimli tebliğini sunmasıyla başlayan birinci oturum, Dr. Asghar Dadbe’nin “Günümüzde Sa’di’ye Olan İhtiyaç” ve Prof. Dr. Hicabi Kırlangıç’ın “Türk aydınları ve Sa’di” tebliğleriyle devam etti.
Kurush Kemali ve Yrd. Doç. Dr. Mustafa Tatcı’nın başkanlık yaptıkları ikinci oturumda Dr. Amir Ali Nojoumian, “Çağdaş İran Edebiyatında Sa’di Çalışmaları”; Prof. Dr. Mustafa Çiçekler, “Türkiye’de Sa’di’nin Hikmet Anlayışının Varisleri ve Rivayetçileri” ve Dr. Hasan Zülfikari “Sa’di’nin Dil Hükümleri ve Söz Deyişleri” başlıklı tebliğleri sunmalarıyla konferans sona ermiş oldu.
Tahran ve Şiraz şehirlerinde gerçekleşen bir dizi etkinliğin ardından Sa’di-i Şirazi ve Yunus Emre programı sona erdi.
